Geçtiğimiz haftalarda, dernek üyemiz Avukat Cemre DİRİK, Türkiye’den gelen bir heyetin Rotterdam Başkonsolosluğu çatısı altında verdiği bir bilgilendirme sunumuna derneğimizi temsilen katılmıştı. Daha sonra, bu edindiği bilgi ve deneyimleri, online olarak, derneğimiz üye ve takipçilerine verdiği bir sunumda bizlerle paylaşmıştı. Ricamız üzerine bu kez bilgileri, konuyla ilgilenen ve okuyan herkesin faydalanabilmesi için bir yazı haline getirdi. Aşağıda, hazırladığı bilgilendirme tekstini bulabilirsiniz. Kendisine bu değerli katkıları için tekrar teşekkür ediyoruz.
TPN-e Yönetim Kurulu
‘’Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Makam Anlaşması’’ 2021 yılı itibari ile Türkiye-Hollanda devletleri arasında karşılıklılık temelinde uygulanmaya başlanmıştır.
Uzunca bir süredir Hollanda gibi anlaşmaya taraf ülkelerin birinde ikamet eden Türkiye kökenli kişiler açısından bu anlaşmanın kapsamı, kimlerin ve hangi bilgilerin paylaşım kapsamına gireceği, uygulamanın nasıl ilerleyeceği gibi birçok soru büyük merak konusuydu.
02.02.2022 tarihinde Sayın Rotterdam Başkonsolosluğu nezdinde Türkiye Gelir İdaresi Grup Başkanı ve uzmanlarından oluşan heyetin katılımıyla gerçekleşen Otomatik Bilgi Paylaşımı bilgilendirme toplantısı ile verimli bir bilgilendirme çalışması yapılmış olup, sorularımıza büyük ölçüde aydınlatıcı cevaplar almış bulunmaktayız.
Sonrasında Turkish Professionals Network Eindhoven Derneğinin düzenlemiş olduğu ‘’Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Paylaşımı Hakkında Bilgilendirme Sunumu’’ ile süreç Türk hukuku kapsamında değerlendirmiş, uygulamaya ilişkin faydalı olabileceği düşünülen bir bilgilendirme çalışması yapmış ve değerli katılımcıların yoğun ilgisi ve soruları ışığında da merak edilen soruları cevaplama imkânı bulmuştuk.
Bu metin anılan süreç içerisinde merak edilen, tarafımıza sıkça sorulan soruları bir kez de yazılı olarak cevaplamak ve bir metin halinde sizlere ulaştırarak sorularınız için hukuki olarak çözüm sağlamak amacıyla hazırlanmış olup faydalı olmasını dileriz.
Aşağıda yer verdiğimiz ‘’ Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Amaçlı Otomatik Paylaşımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular ‘’ başlığı altında;
· Türkiye devletinin bu anlaşmaya taraf olma sürecinin nasıl geliştiği,
· Değişime tabi tutulan bilgilerin neler olduğu,
· Hangi bilgilerin paylaşıma dahil olduğu
· Anlaşmaya bahsi geçen mukimlik kavramı ve hangi kriterlere göre belirlendiği,
· İkametgâh bilginizin mukimlik kriterine etkisi,
· Bilgilerinizin halihazırda paylaşılıp- paylaşılmadığını nasıl öğrenebileceğiniz,
· Özellikle gayrimenkul ve taşıt bilgilerinin bu paylaşım kapsamında olup olmadığı,
· Gerçek ve Tüzel kişilerin bilgilerinin paylaşımı noktasında farkların neler olduğu,
· Bankalar ve diğer finans kuruluşlarında yer alan bilgileriniz artık gerçeği yansıtmadığını, yani mukimlik kriterini sağlamadığınızı, düşünüyorsanız bu bilgileri değiştirmek için kullanabileceğiniz mekanizmalar,
· Banka hesaplarınızın aktif veya pasif durumunun paylaşıma etkisinin olup olmadığı,
· Kapatılan bir banka hesabının bilgilerinin paylaşılıp paylaşılmayacağı,
· Paylaşım için parasal bir alt limitin olup olmadığı,
· Bu bilgi paylaşımının hukuken Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırılık olarak kabul edilip edilmeyeceği,
· Çifte vergilendirme yasağına ilişkin alınan önlemlerin neler olduğu gibi bilgilere ulaşabilirsiniz.
FİNANSAL HESAP BİLGİLERİNİN VERGİ AMAÇLI OTOMATİK PAYLAŞIM HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
1. ‘’Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Makam Anlaşması’’ nedir? Türkiye’nin anlaşmaya taraf olma süreci ve mevcut son durum hakkında elde edilen bilgiler nelerdir?
- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), G20’nin ve AB’nin uluslararası alanda vergi ziyanı ve kaçağı ile mücadele amacıyla yaptığı çalışmalar neticesinde Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi hazırlanmış olup bu sözleşme mevcut durumda 141 ülke tarafından imzalanmıştır.
- Türkiye söz konusu bu sözleşmeyi 2011 yılında imzalamıştır. 2017 yılında ise, uygulamayı düzenleyen ve bugün itibarıyla 110 ülkenin taraf olduğu “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” da Türkiye tarafından imzalamış ve 31.12.2019 tarihinde onaylamıştır.
- Bu anlaşmaya göre, anlaşmaya taraf ülkeler, karşılıklı olarak, ilgili ülkelerin mukimlerine ait finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp otomatik olarak her yıl ilgili ülkeyle paylaşacaktır.
- Önemle vurgulamak gerekir ki; Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamak ve paylaşmak için Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilendirilmiştir.
- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) resmi internet sayfasından hangi ülkeler arasında paylaşımın tamamlandığı bilgisi güncel olarak edinilebilmekte olup buradan edindiğimiz bilgiler ve Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığınca yapılan açıklamalar neticesinde 2021 yılı itibari ile Türkiye- Hollanda devletleri arasında anılan anlaşmaya ilişkin bilgi paylaşımının tamamlandığı bilgisine ulaşmış bulunmaktayız.
- Açıklamak gerekir ki, Otomatik bilgi değişimi, diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin yerleşik (mukim) olunan ülkeye her yıl karşılıklı olarak elektronik ortamda gönderilmesidir.
Buna göre yalnızca Türkiye bilgi paylaşımı yapmayacak; anlaşmaya taraf diğer ülkelerden Türkiye’de yerleşiklerin kapsama giren hesap bilgilerini alacaktır.
2. Otomatik bilgi paylaşımının kapsamı nedir?
Türkiye’deki yalnızca finansal kuruluşlarda tutulan finansal hesap bilgileri bilgi değişimi kapsamındadır.
*Taşınmaz ve taşınır bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir.
Kişilerin anlaşmada sayılan kriterler uyarınca paylaşım kapsama girmesi halinde hem gerçek kişi hem de tüzel kişilere ait bilgiler karşılıklı olarak paylaşılacaktır.
Kapsamdaki finansal bilgiler;
· Mevduat hesapları,
· Saklama hesapları,
· Borç ve ortaklık ilişkisi menfaati,
· Nakdi değer sigorta sözleşmeleri ve
· Düzenli ödeme sözleşmeleri (anüiteler) olmak üzere 5 başlık halindedir.
Tüm hesap türlerinde hesabın yılsonu bakiyesi bildirime tabi olup, hesap bakiyelerinin kaynağı ya da yıl içerisindeki hesap hareketlerinin detaylı bilgisi bilgi değişimi kapsamında değildir.
*Ancak, Saklama hesaplarında hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü ve diğer gelirler ile finansal varlığın satışından doğan gelirler bilgi değişimi kapsamındadır.
Mevduat ve saklama hesapları dışındaki hesap türlerinde ise hesap sahibine yapılan ödemeler bildirim kapsamındadır.
Özetle anılan finansal hesaplardan elde edilen gelirler de bildirim kapsamındadır.
3. Paylaşıma konu edilen bilgiler nelerdir?
- Hesap sahibinin ve sayılan finansal hesapların bazı ortaklarının ya da yöneticilerinin;
· Adı-soyadı
· Adresi,
· Yerleşik (mukim) olduğu ülke,
· Yerleşik (mukim) olunan ülkedeki vergi kimlik numarası,
· Hesabın yılsonu bakiyesi ve
· Yıl içinde hesaba ödenen faiz, temettü, hesapta tutulan finansal varlıkların satışından doğan gelirler gibi ödemelerin brüt tutarı paylaşılacaktır.
*Yukarıda sayılan bilgilerin bir veya birkaçının eksik olması durumunda da anılan bilgi paylaşımı yapılacak olup finansal kuruluşun eksik bilgileri tamamlamak gibi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
4. Mukimlik kavramı ne demektir? Bir ülkede yerleşik-mukim olmanın belirleyici kriterleri nelerdir? İkametgâh adres bilginizin mukimlik kriterine etkisi nedir?
- İlgili devletin mevzuatı gereğince ikametgâh, ev, kanuni merkez, iş merkezi veya benzer yapıda diğer herhangi bir kıstas nedeniyle vergi mükellefiyeti altına giren kişi ya da kurumun o ülkede yerleşik (mukim) olduğu kabul edilir.
Hayatın olağan akışında bir kişinin belirlenen kıstasların biri veya birkaçı ile birden fazla ülkede vergi mükellefi olabileceği aşikardır.
Bu noktada kişinin özeli nezdinde bir inceleme ile hukuken hangi ülkenin mukimi olduğunu belirlemek elzemdir. Yani özetle hukuken mukimlik kavramının vergi mükellefi olmak kavramı ile eşit ya da aynı kavramlar olmadığını, mukimlik kavramının hukuken çok daha geniş bir kavram olduğunu vurgulamak gerekir.
Ancak anılan sözleşmenin uygulama alanı açısından mukimlik kavramı ile birlikte bunu belirlemeye yönelik kıstaslar da açıkça sayılmış olup yoruma yer bırakılmamıştır.
Bununla birlikte kişiler elbette anılan kriterleri sağlamadıklarını ya da güncel durumları özelinde yapılan tespitin gerçeği yansıtmadığı yönünde itiraz ve/veya beyanlarını her zaman ilgili kurumlara bildirebilirler.
Anlaşmaya taraf diğer ülkelerin mevzuatında mukimlik kavramına ilişkin yer alan düzenlemeler hakkında daha detaylı bilgi edinmek isteyenler bu bilgilere yine OECD’nin sayfasından ulaşabilirler.
Türk Hukuku kapsamında mukimlik kavramı; Gelir Vergisi Kanununun 4 üncü maddesine göre “ikametgâhı Türkiye’de olanlar ile bir takvim yılında 6 aydan fazla devamlı olarak Türkiye’de oturanlar Türkiye’de yerleşmiş sayılırlar.” Medeni Kanunun 19 uncu maddesine göre “yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.” Şeklinde düzenlenmiştir.
5. Çifte vatandaşlığı bulunan kişilerin hem Türkiye’de hem yabancı bir ülkede adresi olması halinde bildirim yapılacak mı? Vatandaşlık durumunun bildirime etkisi nedir?
- Önemle vurgulamak gerekir ki, anılan anlaşmaya konu bildirimde kriter vatandaşlık değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir (mukimliktir). Dolayısıyla yukarıda sayılan kriterlerle kişinin başka bir ülkenin mukimi olduğunun tespit edilmesi halinde vatandaş olup olmadığına bakılmaksızın bilgileri paylaşılacaktır.
6. Finansal kuruluşlar müşterilerinin bildirim kapsamında olup olmadığını nasıl tespit edecek?
- Bu hususta anılan finansal hesabının açılış tarihinin 01.07.2017 öncesi veya sonrası oluşu büyük önem taşımaktadır.
- Zira 01.07.2017 sonrası açılan hesaplar finansal kuruluşlarca yeni açılan hesaplar olarak kabul edilmekte ve bu hesaplar açısından finansal kuruluşlarca müşterilerinden hangi ülkede yerleşik (mukim) olduklarını gösteren beyanlar alınmaktadır.
- 01.07.2017 tarihinden önce açılmış hesaplar için ise finansal kuruluşlarca kayıt taraması yapılmaktadır. Kayıtlarında aşağıdaki göstergelerden birinin bulunması halinde göstergenin bulunduğu ülkeye bilgi paylaşımı yapılacaktır:
· Kişinin ilgili ülkede yerleşik (mukim) olduğuna ilişkin kayıt,
· İlgili ülkede güncel yazışma ya da ikametgâh adresi,
· İlgili ülkede kayıtlı telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa),
· Mevduat hesapları dışındaki hesaplardan ilgili ülkedeki hesaplara düzenli fon transferi talimatı,
· İlgili ülkede adresi bulunan bir kişiye verilmiş temsil veya imza yetkisi (vekaletname),
· Finansal kuruluşun kayıtlarında başka bir adres olmaması halinde posta bekletme servisi talimatı veya posta gönderisi için belirtilen adres .
Görüldüğü üzere kişilerin bankadaki adreslerini kontrol etmesi ve güncel ikamet bilgilerini kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge ile birlikte bankalarına bildirmesi ve iletişim bilgilerini güncellemeleri son derece önemlidir.
Kişilerin bu güncellemeleri her zaman yapabileceklerini de ayrıca belirtmek isteriz.
7. Gayrimenkul bilgileri paylaşım kapsamında mı?
Yukarıda sayılan finansal hesap bilgileri dışında taşınır taşınmaz hiçbir bilginin işbu anlaşma kapsamında bildirime şu an için konu olmadığını önemle vurgulamak isteriz.
Dolayısıyla da mevcut durumda Türkiye devleti ve yetkili birimlerince bu anlaşma kapsamında hiç kimsenin gayrimenkul bilgisi verilmemiştir ve verilmeyecektir.
8. Bildirimler açısından parasal bir limit söz konusu mu?
- 01/07/2017 tarihinden önce açılmış tüzel kişilere ait hesaplarda hesap bakiyesinin 250.000 ABD dolarını geçmemesi halinde finansal kuruluşun bu hesabı Başkanlığa bildirmesi zorunlu değildir. Bu limit anılan tarihten önce açılan hesaplar için söz konusu olup anılan tarih sonrası açılan hesaplarda parasal bir limit bulunmamaktadır.
- Bireysel hesaplar için ise böyle bir eşik değer söz konusu değildir. Hesabın bakiyesi ne olursa olsun gerçek kişiler için bildirim yapılacaktır.
- 01/07/2017 tarihinden sonra açılan hem bireysel hesaplar hem de kurum hesapları bakiyesi ne olursa olsun bildirim kapsamındadır.
9. Bildirimler hangi para birimi ile yapılacak?
- Bildirimler hesabın tutulduğu para birimiyle, herhangi bir kura dönüştürülmeden yapılacaktır.
10. Banka hesabının aktif veya pasif durumda oluşu bildirme etki eder mi? Kapalı hesaplar bildirime dahil edilir mi?
- Hesabın yıl içinde kapatılmış olması halinde kapatılmış olduğu bilgisi hesabın kapatılmasını takip eden yıl bildirilecektir. Hesabın yalnızca kapatıldığı yıl ile ilgili bildirim yapılacaktır. Kapatılmış hesaplara ilişkin hesap bakiyesi veya değeri sıfır “0” olarak bildirilecektir. Bununla birlikte hesap kapatılmış bile olsa kapanma tarihine kadar hesaba işleyen faiz gibi bilgiler bildirime tabidir.
- Hesap sahibi tarafından; son 3 yıldır para yatırma- çekme vb. bir hesap hareketi gerçekleştirilmeyen ve son 6 yıldır hakkında finansal kuruluş ile iletişime geçilmeyen hesaplar, bakiyesi 1.000 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla otomatik bilgi değişimi yönünden hareketsiz hesap olarak değerlendirilir ve bildirim yapılmaz.
Hesap sahibi, hesabın bulunduğu finansal kuruluşta bulunan başka bir hesabına ilişkin işlem yaparsa, önceki paragrafta belirtilen hesap da bildirime tabidir.
11. Ortak (müşterek) hesapların bildirimi nasıl yapılır?
- Müşterek olarak tutulan hesaplarda ortakların her biri hesap sahibi gibi değerlendirilir ve hesap bakiyesinin tümü bildirilir. Bildirimde hesabın bakiyesinin ortak sayısına bölünmesi söz konusu değildir.
12. Çifte vergilendirme yasağı nasıl uygulanacak?
- Otomatik bilgi değişimine bağlı olarak çifte vergilendirme yapılmayacaktır. Elde edilen gelir, ya sadece gelirin elde edildiği ülkede (örneğin Türkiye’de) vergilendirilecek, ya da gelirin elde edildiği ülkede (örneğin Türkiye’de) ödenen vergi, mukim olunan diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilebilecek, yani Türkiye’de ödenen vergi ilgili ülkede ödenecek tutardan düşülebilecektir. Dolayısıyla bu şekilde bir gelirin iki farklı ülkede (iki kez) vergilendirilmesinin önüne geçilecektir.
Ancak Türkiye’de elde edilen gelirlerin bazıları hukuken diğer ülkelerde de vergilendirmeye tabidir. Kişisel durumlarınızın hukuki değerlendirmesi için hukuki yardım almanızı tavsiye ederiz. Ayrıca Türkiye’nin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının Türkçe metinlerine ve bazı anlaşmaların uygulanmasına ilişkin rehberlere Gelir İdaresi Başkanlığının resmi internet sayfasından ulaşabilirsiniz.
13. Otomatik bilgi değişimi ile Kişisel Verileri Koruma Kanunu ihlal ediliyor mu?
- Otomatik bilgi değişimi, karşılıklı olarak bir uluslararası anlaşmanın uygulanması kapsamında yürütüldüğünden, Kişisel Verileri Koruma Kanununa aykırılık teşkil etmemektedir. Dolayısıyla 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında verilerin yurtdışına aktarılmasına rıza gösterilmediği yönünde dilekçe vererek otomatik bilgi değişimini önlemek mümkün değildir.
14. Bilgilerinizin halihazırda paylaşılıp- paylaşılmadığını nasıl öğrenebileceksiniz?
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında ilgili anlaşmayı uygulamakla yetkili Gelir İdaresi Başkanlığına yazılı bir dilekçe ile bilgi paylaşımına dahil olup olmadığınız, bilgilerinizin paylaşılıp paylaşılmadığı hususunda bilgi talep edebileceğiniz gibi aynı içerikli dilekçe ile doğrudan müşterisi olduğunuz finansal kuruluş ile de iletişime geçebilirsiniz.
15. Bankalar ve diğer finans kuruluşlarında yer alan bilgileriniz artık gerçeği yansıtmadığını, yani mukimlik kriterini sağlamadığınızı, düşünüyorsanız bu bilgileri değiştirmek için her zaman değişikliği kanıtlamaya yarar belge-beyanlar ile ilgili finansal kuruluşlara başvurmalısınız.
Konu ile ilgili daha detaylı bilgi ve hukuki danışmanlık için tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
AV. CEMRE DİRİK
TURKISH LAW CONSULTANCY
Instagram Profili: https://www.instagram.com/turkhukukuavukatihollanda/
